Όλοι οι μαθητές γνωρίζουν ότι το θειϊκό οξύ είναι δυνατόν να αντιδρά με τρεις τρόπους:

1. ως οξύ
2. ως οξειδωτικό μέσο
3. ως αφυδατικό

Ωστόσο, ένα λιγότερο γνωστό πείραμα είναι η αφυδάτωση του υπερμαγγανικού οξέος HMnO₄. Το υπερμαγγανικό οξύ σχηματίζεται από την αντίδραση οξέος-βάσης του υπερμαγγανικού καλίου (VII) (ΚΜnΟ₄)  με το θειϊκό οξύ. Το προϊόν που προκύπτει είναι το οξείδιο του μαγγανίου (VII) (Mn₂O₇) το οποίο και αντιδρά βίαια με οργανικές ενώσεις  και αυτό μπορεί εύκολα να γίνει αντιληπτό χρησιμοποιώντας βαμβάκι.

Θα χρειαστούμε:

• 2cm³ πυκνό θειϊκό οξύ
• 1g ΚΜnΟ₄
• 2 υάλους ωρολογίου
• Θερμαντικό μέσο
• Βαμβάκι
• Γυάλινη ράβδο

Προετοιμασία

Για να πραγματοποιηθούν τα πειράματα με απόλυτη ασφάλεια, επιβάλλεται να δουλεύετε σε ένα πολύ καλά αεριζόμενο χώρο.

Αρχικά, τοποθετήστε τις δύο υάλους ωρολογίου στο μάτι θέρμανσης. Στο πρώτο τοποθετήστε 2cm3 από το πυκνό θειϊκό οξύ και στο άλλο με τη βοήθεια μίας σπάτουλας το υπερμαγγανικό κάλιο KMnO₄ , σε τόση ποσότητα όσο η μύτη της σπάτουλας. Πάνω στον πάγκο εργασίας, τοποθετήστε το βαμβάκι. Προτιμήστε πάγκο από πλακάκια και μάρμαρο και αποφύγετε ρητώς, πάγκους από ξύλο και πλαστικές επιφάνειες, καθότι υπάρχει κίνδυνος πυρκαγιάς.

Χρησιμοποιείστε μια γυάλινη ράβδο, μήκους τουλάχιστον 30cm ώστε να είστε σε ασφαλή απόσταση από την επιφάνεια εργασίας. Τοποθετήστε την άκρη της ράβδου στο πυκνό θειϊκό οξύ ώστε να πάρετε σχεδόν μία σταγόνα. Μεταφέρεται αυτήν τη σταγόνα στο υπερμαγγανικό κάλιο KMnO₄ και με την ίδια ράβδο ακουμπήστε το βαμβάκι που βρίσκεται στον πάγκο εργασίας.

Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα θα σχηματιστεί οξείδιο του μαγγανίου (VII) Mn2O₇ και το βαμβάκι θα αναφλεγεί.

Προσοχή! Παράλληλα θα σχηματιστεί αέριο MnO₂ από την αναγωγή του Mn₂O₇. Για το λόγο αυτό χρειάζεται το πείραμα να λάβει χώρα σε καλά αεριζόμενο χώρο.

Απομάκρυνση και Καθαρισμός

Η απομάκρυνση των προϊόντων πρέπει να γίνει εφόσον έχει ολοκληρωθεί η αντίδραση.

Όσα αντιδραστήρια και όσα εργαλεία έχουν έρθει σε επαφή με το ΚMnO₄ πρέπει να τοποθετηθούν σε ένα μπώλ με νερό. Όσο από το Mn₂O₇ δεν έχει αντιδράσει, μέσα στο νερό θα υδρολυθεί σε HMnO₄ και θα προκύψει αραιό διάλυμα HMnO4, το οποίο μπορείτε να το αποχύσετε  στο νεροχύτη με άφθονο τρεχούμενο νερό.

Χημεία της αντίδρασης

Στόχος του παραπάνω πειράματος είναι να διασκεδάσουμε αλλά και να διδαχθούμε τη δραστικότητα του οξέος.

Αρχικά το θειϊκό οξύ αντιδρά ως οξύ, πρωτονιώνοντας  το MnO₄^– ώστε να σχηματιστεί HMnO₄.